ويروس چيست ؟ 
ويروس های کامپيوتری بدين دليل ويروس ناميده شده اند ، چون دارای برخی وجوه مشترک با ويروس های زيست شناسی می باشند. يک ويروس کامپيوتری از کامپيوتری به کامپيوتر ديگر عبور کرده ، دقيقا" مشابه ويروس های زيست شناسی که از شخصی به شخص ديگری منتقل می گردند.   ويروس زيست شناسی يک موجود زنده نيست . ويروس بخشی از DNA  بوده و داخل يک روکش حفاظتی قرار می گيرد . ويروس بر خلاف سلول ، قادر به انجام عمليات و يا تکثير مجدد خود نمی باشد. ( ويروس زنده و در قيد حيات نمی باشد ) .يک ويروس زيست شناسی می بايست DNA خود را به يک سلول تزريق نمايد. DNA ويروسی در ادامه با استفاده از دستگاه موجود سلول ، قادر به تکثير خود می گردد. در برخی حالات ، سلول با ذرات ويروسی جديد آلوده تا زمانيکه سلول فعال  و باعث رها سازی ويروس گردد.در حالات ديگر ، ذرات ويروس جديد باعث عدم رشد سلول در هر لحظه شده و سلول همچنان زنده باقی خواهد ماند. ويروس های کامپيوتری دارای وجوه مشترک فوق می باشند. يک ويروس کامپيوتری  می بايست بر دوش ساير برنامه ها و يا مستندات قرار گرفته تا در زمان لازم شرايط اجرای آن فراهم گردد.پس از اجرای يک ويروس ، زمينه آلوده نمودن ساير برنامه ها و يا مستندات نيز فراهم می گردد.

کرم چيست ؟ 
کرم ، يک برنامه کامپيوتری است که قابليت تکثير خود از ماشينی به ماشين ديگر را دارا است . شبکه های کامپيوتری بستر مناسب برای حرکت کرمها و آلوده نمودن ساير ماشين های موجود در شبکه را فراهم می آورند. با استفاده از شبکه های کامپيوتری ، کرمها قادر به تکثير باورنکردنی خود در اسرع زمان می باشند. مثلا" کرم "Code Red" ، که در سال 2001 مطرح گرديد ، قادر به تکثير خود به ميزان 250.000 مرتبه در مدت زمان نه ساعت بود. کرمها در زمان تکثير، زمان کامپيوتر و پهنای باند موجود را استفاده می نمايند.  کرم Code Red ، در زمان تکثير به ميزان قابل ملاحظه ای سرعت ترافيک اطلاعاتی بر روی اينترنت را کند می نمود. هر نسخه از کرم فوق ، پيمايش اينترنت به منظور يافتن سرويس دهندگان ويندوز NT و يا 2000 را آغاز می کرد. هر زمان که  يک سرويس دهنده ناامن ( سرويس دهنده ای که بر روی آن آخرين نرم افزارهای امنيتی مايکروسافت نصب نشده بودند ) پيدا می گرديد ، کرم نسخه ای از خود را بر روی سرويس دهنده تکثير می کرد. نسخه جديد در ادامه عمليات پيمايش  برای يافتن ساير سرويس دهندگان را آغاز می نمايد. با توجه به تعداد سرويس دهندگان ناامن ، يک کرم قادر به ايجاد صدها و هزاران نسخه از خود است . 

نحوه تکثير به چه صورت است ؟ 
ويروس های اوليه ، کدهائی محدود بوده که به يک برنامه متداول نظير يک بازی کامپيوتری و يا يک واژه پرداز ، الحاق می گرديدند. کاربری ، يک بازی کامپيوتری آلوده را از يک BBS اخذ و آن را اجراء می نمايد. .ويروس  ، بخش  کوچکی از نرم افزار بوده که به يک برنامه بزرگ متصل می گردد. ويروس های فوق بگونه ای طراحی شده بودند که در زمان اجرای برنامه اصلی ،  بعلت فراهم شدن شرايط  مساعد ، اجراء می گرديدند. ويروس خود را بدرون حافظه منتقل  و در ادامه بدنبال يافتن ساير برنامه های اجرائی موجود بر روی ديسک ، بود. در صورتی که اين نوع برنامه ها ، پيدا می گرديدند ، کدهای مربوط به ويروس به برنامه  اضافه می گرديدند. در ادامه ويروس ، برنامه واقعی را فعال می کرد. کاربران از فعال شدن و اجرای  ويروس آگاه نشده و در اين راستا روش های خاصی نيز  وجود نداشت. متاسفانه ويروس،  نسخه ای از خود را تکثير و بدين ترتيب دو برنامه آلوده می گرديدند. در آينده با توجه به فراهم شدن شرايط لازم ، هر يک از برنامه های فوق  ساير برنامه ها را آلوده کرده و اين روند تکراری ادامه می يابد. 
در صورتی که يکی از برنامه های آلوده از طريق ديسکت به شخص ديگری داده شود و يا فايل آلوده برای يک BBS ارسال تا بر روی سرويس دهنده قرار گيرد ، امکان آلوده شدن ساير برنامه ها نيز فراهم خواهد شد. فرآيند فوق نحوه تکثير يک  ويروس کامپيوتری را نشان می دهد. تکثير و گسترش  از مهمترين ويژگی های يک ويروس  کامپيوتری بوده و در صورت عدم امکان فوق ، عملا" موانع جدی در تکثير ويروس های کامپيوتری بوجود آمده و برخورد با اين نوع برنامه با توجه به ماهيت محدود ميدان عملياتی ، کار پيچيده ای نخواهد بود. يکی ديگر از ويژگی های مهم ويروس های کامپيوتری ، قابليت حملات مخرب آنان به منظور آسيب رساندن به اطلاعات است . مرحله انجام حملات مخرب عموما" توسط نوع خاصی چاشنی ( نظير ماشه اسلحه ) صورت می پذيرد. نوع حملات متنوع بوده و از نمايش يک پيام ساده تا پاک نمودن تمام اطلاعات موجود را می تواند شامل گردد. ماشه فعال شدن ويروس می تواند بر اساس يک تاريخ خاص و يا تعداد نسخه های تکثير شده از يک ويروس باشد . مثلا" يک ويروس می تواند در تاريخ خاصی فعال و يا پس از ايجاد يکصد نسخه از خود ، فعال و حملات مخرب را آغاز نمايد. 
ايجاد کنندگان ويروس های کامپيوتری افرادی آگاه و با تجربه بوده و همواره از آخرين حقه های موجود استفاده می نمايند. يکی از حقه های مهم در اين خصوص ، قابليت استقرار در حافظه و استمرار وضعيت اجرای خود در حاشيه می باشد ( ماداميکه  سيستم روشن است).  بدين ترتيب امکان تکثير اين نوع ويروس ها با شرايط مطلوبتری فراهم می گردد. يکی ديگر از حقه های موجود ، قابليت آلوده کردن  " بوت سکتور " فلاپی ديسک ها و هارد ديسک ها ، می باشد. بوت سکتور شامل يک برنامه کوچک به منظور استقرار بخش اوليه يک سيستم عامل در حافظه است .  با استقرار ويروس های کامپيوتری در بوت سکتور ، اجراء شدن آنها تضمين خواهد شد. ( شرايط مناسب برای اجرای آنها بوجود می آيد). بدين ترتيب يک ويروس بلافاصله در حافظه مستقر و تا زمانيکه سيستم روشن باشد به حضور مخرب خود در حافظه ادامه خواهند داد. ويروس های بوت سکتور قادر به آلوده نمودن ساير بوت سکتورهای فلاپی ديسک های سالمی که دردرايو ماشين قرار خواهند گرفت ، نيز می باشد.  در مکان هائی  که کامپيوتر بصورت مشترک بين افراد استفاده می گردد ( نظير دانشگاه ها ) ، بهترين شرايط برای تکثير ويروس های کامپيوتری بوجود خواهد آمد ( نظير يک آتش سوزی بزرگ بوده که بسرعت همه چيز را نابود خواهد کرد ). 
ويروس های قابل اجراء و بوت سکتور در حال حاضر تهديدی جدی تلقی نمی گردند. مهمترين علت در صحت ادعای فوق ، حجيم شدن ظرفيت برنامه های کامپيوتری است . امروزه اغلب برنامه های کامپيوتری بر روی ديسک های فشرده(CD) ذخيره و در اختيار متقاضيان قرار می گيرند. اطلاعات ذخيره شده بر روی ديسک های فشرده ، غير قابل تغيير بوده و تقريبا" آلودگی اطلاعاتی بر روی آنان غيرممکن است . استفاده از فلاپی ديسک برای توزيع و استفاده برنامه های کامپيوتری نظير آنچه که در اواسط 1980 استفاده می گرديد ، عموميت ندارد. و اين خود می تواند عاملی موثر در عدم  گسترش سريع ويروس های اجرائی و خصوصا" ويروس های بوت سکتوری باشد. 
در حال حاضر امکان وجود ويروس های اجرائی و يا بوت سکتور ، همچنان نيز وجود داشته و صرفا" امکان گسترش سريع آنها سلب شده است . محيط های مبتنی بر فلاپی ديسک ها ، برنامه های کوچک و ضعف موجود در برخی از سيستم های عامل ، حضور ملموس اين نوع ويروس های کامپيوتری را در دهه 80 ميسر و توجيه پذير کرده بود.

علت ايجاد ويروس های کامپيوتری

انسان ويروس ها را ايجاد می نمايند. برنامه نويس مجبور به نوشتن کد لازم ، تست آن به منظور اطمينان از انتشار مناسب آن و در نهايت رها سازی و توزيع ويروس است . برنامه نويس همچنين می بايست نحوه حملات مخرب را نيز طراحی و پياده سازی نمايد ( تبين و پياده سازی سياست حملات مخرب). چرا انسان ها دست به چنين اقداماتی زده و خالق ويروس های کامپيوتری می گردند؟

در رابطه با سوال فوق ، حداقل سه دليل وجود دارد :

• دليل اول : اولين دليل مربوط به دلايل روانی با گرايش  مخرب در وجود اين نوع افراد است . دليل فوق صرفا" به دنيای کامپيوتر برنمی گردد. مثلا" فردی بدون دليل ، شيشه اتومبيل فرد ديگری را شکسته تا اقدام به سرقت نمايد، نوشتن و پاشينن رنگ بر روی ساختمانها ، ايجاد حريق تعمدی در يک جنگل زيبا ، نمونه هائی در ساير زمينه ها بوده که بشريت به آن مبتلا است .برای برخی از افراد انجام عمليات فوق ، نوعی هيجان ايجاد می کند. در صورتی که اين نوع اشخاص دارای توانائی لازم در رابطه با نوشتن برنامه های کامپيوتری باشند ، توان و پتانسيل خود را صرف ايجاد ويروس های مخرب خواهند کرد.

• دليل دوم : دليل دوم به هيجانات ناشی از مشاهده اعمال نادرست برمی گردد. تعدادی از افراد دارای يک شيفتگی خاص به منظور مشاهده حوادثی نظير انفجار و تصادفات می باشند.  قطعا" در مجاورت منزل شما به افرادی برخورد می نمايد که عاشق يادگيری نحوه استفاده از باروت ( و يا ترقه ) بوده و اين روند ادامه داشته و همزمان با افزايش سن اين افراد آنها تمايل به ايجاد بمب های بزرگتر را پيدا می نمايند. فرآيند فوق تا زمانيکه فرد مورد نظر خسته شده  و يا به خود آسيبی برساند ، ادامه خواهد يافت . ايجاد يک ويروس کامپيوتری که بسرعت تکثير گردد مشابه موارد فوق است . افراديکه ويروس های کامپيوتری را ايجاد می نمايند ، بمبی درون کامپيوتر را ايجاد کرده اند و بموازات افزايش کامپيوترهای آلوده ، صدای انفجار بيشتری بگوش فرا خواهد رسيد.

• دليل سوم :  دليل سوم به حس خود بزرگ جلوه دادن و هيجانات ناشی از آن  برمی گردد. ( نظير صعود به قله اورست  ) اورست موجود است و هر فرد می تواند مدعی صعود به آن گردد. در صورتی که برنامه نويسی يک حفره امنيتی موجود در يک سيستم را مشاهده و امکان سوءاستفاده از آن وجود داشته باشد ، سريعا" بدنبال سوءاستفاده از وضعيت فوق (قبل از اينکه سايرين اقدام  به ناکام نمودن وی را در اين زمينه داشته باشند) ، بر خواهند آمد.

متاسفانه  اکثر ايجاد کنندگان ويروس های کامپيوتری فراموش کرده اند که آنها باعث ايجاد خرابی واقعی برای افراد واقعی هستند ( هيچ چيز در خيال و رويا نمی باشد )  حذف تمام اطلاعات موجود بر روی هارد ديسک اشخاص ، يک خرابکاری واقعی و نه خيالی! است .صرف زمان زياد در يک شرکت بزرگ برای برطرف نمودن فايل های آلوده به ويروس يک خرابکاری واقعی و نه خيالی ! است. حتی ارسال يک پيام ساده و بی محتوا نيز بدليل تلف شدن زمان  ، يک نوع خرابکاری است . خوشبختانه قانون در اين زمينه سکوت نکرده  و در اين راستا قوانين لازم تصويب و مجازات های سنگين برای افراديکه ويروس های کامپيوتری را ايجاد می نمايند ، پيش بينی شده است .